Lịch sử Đức Phổ

Thời phong kiến

Địa bàn Đức Phổ nằm trong huyện Khê Cẩm đời nhà Hồ, Mộ Hoa đời nhà Lê và Mộ Đức đời nhà Nguyễn. Năm 1890, vua Thành Thái cho cắt những xã "Thượng bạn" thuộc huyện Mộ Đức, đặt ra châu Đức Phổ trực thuộc nha Sơn phòng Nghĩa Định. Năm 1899 cắt 3 tổng Cảm Đức, Trí Đức, Triêu Đức gồm 79 xã, thôn thuộc tổng Quy Đức huyện Mộ Đức, sáp nhập vào Đức Phổ, đổi châu làm huyện trực thuộc tỉnh. Huyện Đức Phổ có 3 tổng: Phổ Cẩm, Phổ Tri, Phổ Văn, gồm 78 xã, thôn.

Sau năm 1945

Huyện Đức Phổ đổi tên thành huyện Nguyễn Nghiêm, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn rồi đổi lại là Đức Phổ. Các tổng cũng có sự đổi tên: tổng Phổ Cảm đổi là tổng Trần Kha, tổng Phổ Tri đổi là tổng Huỳnh Lầu, tổng Phổ Vân đổi là tổng Phan Bằng (tên các nhà yêu nước địa phương). Nhưng cũng chỉ sau một thời gian ngắn thì quay lại tên cũ và xóa bỏ luôn cấp tổng. Đức Phổ được hoạch định lại đơn vị hành chính với 13 xã đều lấy chữ Phổ làm đầu: Phổ Phong, Phổ Thuận, Phổ Văn, Phổ Quang, Phổ An, Phổ Nhơn, Phổ Ninh, Phổ Hòa, Phổ Minh, Phổ Vinh, Phổ Khánh, Phổ Cường, Phổ Thạnh. Dưới xã là các thôn. Các thôn thường lấy lại tên làng xã cũ.

Kể từ Hiệp định Genève, 1954, sau khi tiếp quản đến năm 1958, chính quyền Sài Gòn thành lập quận Đức Phổ, đổi tên gọi các xã, đặt hai xã mới, tổng cộng có 15 xã, vẫn lấy chữ Phổ ở đầu, nhưng đổi tên chữ sau:

  • Xã Phổ Hòa đổi là xã Phổ Đại
  • Xã Phổ Thuận đổi là xã Phổ Long
  • Xã Phổ Văn đổi là xã Phổ Hưng
  • Xã Phổ Phong đổi là xã Phổ Nghĩa
  • Xã Phổ An đổi là xã Phổ Lợi
  • Xã Phổ Quang đổi là xã Phổ Xuân
  • Xã Phổ Ninh đổi là xã Phổ Bình
  • Xã Phổ Minh đổi là xã Phổ Tân
  • Xã Phổ Nhơn đổi là xã Phổ Phước
  • Xã Phổ Cường đổi là xã Phổ Trang
  • Chia xã Phổ Khánh thành hai xã Phổ Trung và Phổ Hiệp
  • Chia xã Phổ Thạnh thành hai xã Phổ Thạch và Phổ Châu
  • Xã Phổ Vinh đổi là xã Phổ Thành.

Chính quyền cách mạng vẫn gọi là huyện Đức Phổ và các tên xã như cũ. Riêng 2 xã Phổ Hiệp, Phổ Châu do chính quyền Sài Gòn tách lập vẫn được dùng và cũng được gọi là Phổ Hiệp, Phổ Châu.

Sau năm 1975

Sau 30 tháng 4 năm 1975, huyện Đức Phổ vẫn giữ nguyên địa giới hành chính với 12 xã như thời Pháp thuộc: Phổ An Quang, Phổ Cường, Phổ Hòa, Phổ Khánh, Phổ Minh, Phổ Nhơn, Phổ Ninh, Phổ Phong, Phổ Thạnh, Phổ Thuận, Phổ Văn, Phổ Vinh.

Ngày 24 tháng 3 năm 1979, chia xã Phổ An Quang thành 2 xã: Phổ An và Phổ Quang.[2]

Ngày 12 tháng 3 năm 1987, thành lập thị trấn Đức Phổ, thị trấn huyện lỵ huyện Đức Phổ trên cơ sở điều chỉnh một phần diện tích và dân số của các xã Phổ Hòa, Phổ Minh và Phổ Ninh.[3]

Ngày 23 tháng 6 năm 1999, thành lập xã Phổ Châu trên cơ sở 1.985 ha diện tích tự nhiên và 4.675 nhân khẩu của xã Phổ Thạnh.[4]

Ngày 10 tháng 3 năm 2003, Chính phủ ban hành Nghị định số 20/NĐ-CP.[5] Theo đó, điều chỉnh 1.019 ha diện tích tự nhiên của xã Phổ Phong thuộc huyện Đức Phổ về xã Ba Liên thuộc huyện Ba Tơ quản lý.

Sau khi điều chỉnh, xã Phổ Phong còn lại 5.407 ha diện tích tự nhiên và 9.177 người, huyện Đức Phổ còn lại 37.167 ha diện tích tự nhiên và 147.427 người.

Ngày 2 tháng 2 năm 2016, Bộ Xây dựng ban hành Quyết định số 99/QĐ-BXD về việc công nhận thị trấn Đức Phổ mở rộng (gồm thị trấn Đức Phổ và 6 xã) đạt tiêu chuẩn đô thị loại IV.

Ngày 28 tháng 12 năm 2018, Bộ xây dựng quyết định công nhận toàn huyện Đức Phổ (gồm thị trấn Đức Phổ và 14 xã thuộc huyện Đức Phổ) là đô thị loại IV.[6]

Cuối năm 2019, huyện Đức Phổ có 15 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, gồm thị trấn Đức Phổ (huyện lỵ) và 14 xã: Phổ An, Phổ Châu, Phổ Cường, Phổ Hòa, Phổ Khánh, Phổ Minh, Phổ Nhơn, Phổ Ninh, Phổ Phong, Phổ Quang, Phổ Thạnh, Phổ Thuận, Phổ Văn, Phổ Vinh.

Ngày 10 tháng 1 năm 2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua Nghị quyết số 867/NQ-UBTVQH14.[1] Theo đó:

  • Thành lập thị xã Đức Phổ trên cơ sở toàn bộ diện tích và dân số của huyện Đức Phổ.
  • Thành lập phường Nguyễn Nghiêm trên cơ sở toàn bộ diện tích và dân số của thị trấn Đức Phổ.
  • Chuyển 7 xã: Phổ Hòa, Phổ Minh, Phổ Ninh, Phổ Quang, Phổ Thạnh, Phổ Văn, Phổ Vinh thành 7 phường có tên tương ứng.

Sau khi thành lập, thị xã Đức Phổ có 8 phường và 7 xã như hiện nay.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Đức Phổ http://vietnamphotosbyrbm.net/PhotoIndex_a.html //tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=v... http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinh... http://ducpho.quangngai.gov.vn/ http://www.quangngai.gov.vn/DucPho/SiteResources/T... http://www.quangngai.gov.vn/userfiles/file/dudiach... http://www.quangngai.gov.vn/vi/DucPho/Pages/qnp-du... http://www.xaydung.gov.vn/web/guest/trang-chi-tiet... https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chi... https://thuvienphapluat.vn/van-ban/bat-dong-san/Ng...